تیر ۲۰۲۰ - صنعت کار تهران

نکات کلیدی طراحی و اجرای موتورخانه

امروزه موتورخانه بخشی جدایی ناپذیر از آسایش ساکنین آن است. چندید نسل از طرح های موتورخانه گذشته و بسیاری از آنها متحول شده اند و استانداردهای جدید برای تاسیس و راه اندازی آنها در نظر گرفته شده است. در این پست قصد داریم درباره نکات مهم طراحی و اجرای موتورخانه توضیحاتی را ارائه بدهیم.

لطفا نظرات و پیشنهادات خود در این باره را با ما در میان بگذارید . همینظور اگر در زمینه تاسیس و راه اندازی موتورخانه سوالی داشتید کافی اسا با شماره های ما تماس بگیرید تا کارشناسان خبره ما در این زمینه به شما مشاوره بدهند.

نگاهی به نکات مهم در طراحی و اجرای موتورخانه

مساحت موتورخانه

مساحت مناسب برای موتورخانه ۱۲۰ و یا همان ۵ درصد مساحت بنای مفید مبنای طراحی است البته این میزان در متراژهای بالای ۱۰۰۰۰ متر بنا برای محیطهای صنعتی و تجهیزات توصیه می‌شود و برای ادارات ۳ تا ۴ درصد و نوع مفید توصیه می گردد

بهترین محل برای موتورخانه

بهترین محل برای موتورخانه برای اماکن مسکونی در زیرزمین جایی که هواکش و تنفس سامانه دیگر از راه پله عمومی نباشد است که اگر خام سوزی وجود داشت دود حاصل از خام سوزی ایجاد خطر گاز گرفتگی در کوتاه مدت و سردرد و تهوع و سرگیجه در دراز مدت ننماید برای برج ها در زیر زمین به گونه ای که به دور از گازگرفتگی اتان حاصل از مخزن سپتیک باشد و مردم و دسترسی و امنیت مناسب داشته باشد چون گاز اتان حاصل از تخمیر فضولات انسانی در سپتیک به سادگی مشتعل و در صورت متراکم شدن منفجر می گردد اماکن صنعتی و سایت‌های بزرگ مانند دانشگاه ها و ساختمان باید با توجه به مسیر باد طی آمار هواشناسی و در پایین‌ترین رقوم ارتفاعی قرار گیرد چرا چون آب را نمی توان بیش از ۳ متر ستون آب مورد مکش قرار داد اگر بیشتر باشد آب بخار شده و در پمپ ها مشکل کاویتاسیون ایجاد می نماید (خلاء درونی مسیر مکش پمپ) و در جایی باید باشد که بر اثر بارش دچار آبگرفتگی نگردد اگر محدودیت چیدمان دارید ساختمان موتورخانه را در کنار مرتفع ترین ساختمان موتورخانه را قرار دهید که هم منابع انبساط و هم دودکش ها را با نظر مهندسان معمار و سازه از روی نمای ساختمان تا بام هدایت نماید.

هنگام سفارش دستگاه های بزرگ مانند چیلر و دیگ بخار و آب داغ و گاه آن مبدل ها به ابعاد دستگاه و ترافیکی بودن بار توجه کنید بار ترافیکی باریست که از نظر وزن ارتفاع یا پهنا خارج از عرف است و با هماهنگی اداره راه و پلیس راه ر تعیین و اسکورت گردد و ماشین های مربوطه با سرعت کم و با محدودیت زمان تردد مواجه است و سعی کنید که حمل و تحویل بار را تا پروژه به عهده کارخانه سازنده باشد زیرا تونل های قدیمی و جاده های کوهستانی پلهای عابر پیاده ارتفاع کمی را رد می‌کنند و حتی گاهی به خاطر همین مسئله باید با کارفرما و مشاور هماهنگ کنید که از کارخانه نزدیک‌تر تهیه کنید و یا دستگاه را در چند بخش وارد پروژه کرد کرده و توسط کارخانه مونتاژ نهایی گردد که این کار اصولی نیست چون امکانات آزمایش سیار بسیار محدود است

چیدمان

برای چیدمان موتورخانه پمپ ها را در یک ردیف کنار هم قرار دهید به گونه ای که پمپهای برجهای خنک کن مقابل چیلر پمپ های آب داغ مقابل دی و پمپ های خطی نزدیک منابع دوجداره (مخزن دوجداره کویل دار) و یا همان منابع کوئلی یا مخازن کویل دار و بوستر پمپ ها نزدیک مخازن آب قرار گیرند.

یک موتورخانه حرفه ای دارای بخش های زیر می باشد :

اتاق کنترل که می تواند دارای میز کار و دیسک سوئیچ باشد و آیین های مورب در پشت دیسک پنیل که اپراتور از بیرون از پشت پنجره وضعیت چراغ دستگاه ها و کلید ها را ببینند حتماً باید هوای سالم داشته باشدو امکان خروج و ورود سریع از بیرون را داشته باشد
اتاق برق باید در مناطق گرمسیر خنک کننده داشته باشد که دمای قطعات از ۳۵ درجه سانتیگراد بالاتر نرود دمای پیشنهادی بین ۱۷ تا ۲۰ درجه سانتیگراد می باشد.
تلمبه خانه که غالباً بیرون و نزدیک چاه است ولی جزء توابع موتورخانه محسوب می شود.
چاله کندانس برای دیگ های بخار
مجراهای جمع آوری آب های دستگاه ها و پمپ ها
پلت فرم برای دی اریتور و دی الکالایزها ذره‌ها پکیج های شیمیایی بخار
پلت فرم دسترسی به شیرهای پمپ های بزرگ و ادوات کنترل بر بوته
سرویس بهداشتی
پایپ روک یا ساپورت لوله ها و کلکتور ها

نکته مهم درباره موتورخانه

به هیچ عنوان از آویزهای گلابی که توسط یک یا دو میلگرد از سقف آویزان می شود برای لوله ها و کلکتور ها در موتورخانه استفاده نکنید چون مهمترین وظیفه ساپورت تثبیت جهت و محدود نمودن تکان لوله است و اگر زلزله بیاید و شما از بستن آویز در موتورخانه استفاده کرده باشید دچار دردسر بزرگی خواهید شد اکثر اتصالات دنده ای شما خواهد شکست و چیدمان لوله ها به هم خواهد خورد.

تعمیرات خرده کاری یا میز کار فلزکاری یا حداقل ۸۰ درصد و ۲۰ سانتی متر
اعلام و اطفای حریق و آژیر مناسب برای اطلاع رسانی اضطراری یا ریست کردن دیگ بخار
در پی مناسب برای هر دستگاه با توجه به پیشنهاد کارخانه سازنده دستگاه میزان لرزش و فشار طراحی گردد
ارتفاع موتور خانی مسکونی و مجتمع های کم واحد از بلند ترین تجهیزات باید حداقل یک متر و برای موتور خانه های بزرگ بین ۲ تا ۴ متر بلندتر باشد برای آن که گرمای حاصل از دیگ های بخار بالای سطح تنفس قرار گیرند اجرای لوله ها و یاریتورها ساده تر باشد و برای تنفس دستگاه ها نیاز به حجم اکسیژن زیاد بطری است نباید ده مشعل های بزرگ ایجاد فشار منفی زیادی نماید که گوش کاربر را اذیت کند و پنجره‌ها را تحت مکش زیاد قرار دهد چون ممکن است به مرور زمان یا حادثه‌ای کوچک شیشه پنجره ها بشکند و این مشکل سبب ایجاد ترکش در محیط نکند.
معمولاً بهترین تناسب برای موتورخانه های بزرگ در محوطه که شکیل هم باشد اگر عرض یک سوم طول موتورخانه باشد شما موتورخانه زیبایی خواهید داشت.
معمولاً در موتورخانه ها اگزاست یا خروج هوای کثیف در بالاترین ارتفاع تعبیه می گردد ولی اگر بتوانید یک خروج هوای سنگین هم در ارتفاعی کم تعبیه کنید در موتورخانه های بزرگ نزدیک میز تعمیرات که جوشکاری در آنجا انجام می شود تهویه بهتری خواهید داشت.
گاهی به علت درست کار نکردن دمنده مشعل دیگ یک احتراق شبیه انفجاری ایجاد می نماید و این ضربه محکمی به شیشه ها می زند بهتر است شیشه ها از نوعی هشدار باشد و سطح هواکش آمادگی این انفجار کوچک را داشته باشد.
دودکش موتورخانه باید از مرتفع ترین ساختمان در مسیر دود حداقل ۲ تا ۶ متر بالاتر باشد که دود آن به سلامتی اهالی و یا کارمندان ساختمان مشکل ایجاد نمایدو روی نمای ساختمان تغییری ناخواسته ایجاد نماید.
در طول مسیر دودکش نباید زانو ۹۰ درجه استفاده نمود و یا مسیر سیفون می گردد با u شکل گردد و نمی‌توان از زاویه جاده استفاده نمود.
یک شیب نیم تا یک درصد در مسیر افقی دودکش در نظر بگیرید و سعی کنید که دودکش در افق مسیر طولانی نداشته باشد.
اگر دمای دودکش بیش از حد داغ گردد حتماً یک جای کار اشتباه است چون اتلاف حرارتی زیاد میباشد و بازده انرژی به زیر استاندارد رسیده است
برای لوله هایی که حرارت زیاد ناگریز است از ورق گالوانیزه استفاده نکنید چون پوشش قطع آن ذوب شده و به اصطلاح می گویند ورق سوخته و دود سمی تولید خواهد نمود
اگر طول دودکش بیش از حد باشد و دریچه تعادل توربولاسیون نداشته باشد مشکل توربو لاسیون فرایندهای ایجاد می کند و به اصطلاح لوله به خاطر بالا بودن سرعت جریان هوا و گاز در دودکش زوزه خواهند کشید
اگر طول دودکش کمتر از ۶ متر باشد دودکش درست عمل نخواهد کرد و چنانچه فن مشعل ضعیف باشد دستگاه خاموش خواهد شد.
در پایین دودکش یک سراه دمپر دار قرار دهید که سرعت توربولاسیون قاب کنترل باشد اگر میزان دود زیاد باشد طبق نظر کارشناسان محیط زیست باید فیلتر مناسبی قبل از کلاهک قرار دهید و تسهیلاتی برای تعمیر سرویس و تعویض باشد.
گاهی انقدر ساختمان بلند است که لوله در یک ارتفاعی سرد می گردد و دود را به برای بالا انتقال میدهد در این شرایط باید با نظر مهندس مکانیک خبره حرارت را به صورت موضعی بالا ببرید تا دود به کلاهک برسد و میزان پرتاب دود بعد از خروج دود توجه نمایید بهتر است به لایه پر سرعت جریان هوای منطقه برسد که هوای محوطه را آلوده نماید
اگر دودکش خیلی باریک باشد سرعت دود زیاد می شود و صدا و لرزش ایجاد می‌کند و اگر بزرگتر باشد سرعت دود افت می کند و دستگاه‌ها به اصطلاح خواهند کرد طول و قطر دودکش با نظر کارخانجات سازنده دیکا طراحی گردد

دیگر نکات مهم در باره راه اندازی موتورخانه

درب موتورخانه باید حداقل نیم متر عریض تر از بزرگ ترین دستگاه یا مخزن غیر قابل مونتاژ باشد و حداقل یک متر بلندتر از بلندترین دستگاهی که نمی توانید آن را به طور مورب وارد کنید به صورت سرانگشتی عرض درب موتور خانه های معمولی یک متر ارتفاع ۲ متر موتورخانه ای مجتمع‌های تا ۳۰ واحد بین ۱۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر ارتفاع دو و نیم متر و برای دیگر اماکن حداقل ۳ متر و برای موتورخانه های صنعتی تا ۶ متر توصیه می شود البته می‌توان در ارتفاع به دو بخش ۴ متر درب و دو متر کتیبه باز شو در نظر گرفت توجه کنید بالای درب پروژه پروفایلی رد نکنید چون ورود دیگ های بخار و مبدل ها و تانکرهای بزرگ بسیار سخت خواهد شد البته مواردی که برای ورود و خروج نیاز به میدان گردش در ورود ست یا رایانه حرکت و گردش و مسیر را شبیه سازی کنید گاهی لازم است درب بزرگتری بسازید درب موتورخانه حتماً باید به بیرون باز شود و تحت هیچ شرایطی سبب حبس شدن افراد در موتورخانه گردد.

اگر دستگاهی داشتید که از در رد نمی شد و در را نمیشد خراب کرد می‌توانید دیوار را با توجه به مسیر عبور مدار برق و لوله های تاسیسات تخریب کنید البته تخریب یک دیوار دانش ساخت یک ساختمان را می خواهد پس حتماً با مهندس سازه با تجربه در امر تخریب و مرمت مشورت کنید.

حتماً ورود به موتور خانه برای بازی کودکان و نوجوانان غیر ممکن دیده شده نوجوانی به علت تنش های داخل خانه یا کار برای خواب رفته موتورخانه و متاسفانه بر اثر کمبود اکسیژن دیگر بیدار نشده است علاوه بر درب از سقف های قابل برداشتن و دریچه های بازشو جلو و پشت دیگ ها و چیلر ها برای سرویس و تعمیرات و دریچه های کشویی در سقف هم می توان استفاده نمود البته مسئله امنیت تردد انتخاب محل درست سهولت باز شدن توسط تکنسین و اپراتور مربوطه خیلی مهم است و به گونه‌ای باید باشد که غبار مرور زمان سبب مسدود شدن و غیر قابل دسترس شدن نگردد و آب باران وارد نگردد.

درب موتور خانه نباید پاخور داشته باشد یعنی پروفایل مزاحم می در کف باشد که حمل و نقل را با مسئله ستون و فونداسیون مربوط نگهدارنده در و یا چهارچوب در و چهارچوب درب های بزرگ و تعداد لولای لولا و کیفیت اجرا اهمیت زیادی دارد.
توجه نمایید که کف مخزن آب داخل موتورخانه بایدکلکتور مکش پوستر پمپ سوار باشد یعنی ارتفاعش حداقل ۲۰ سانتیمتر از روی لوله مکش بالاتر باشد.
هنگام طراحی مخازن آب دقت کنید که ابعاد را به گونه ای انتخاب کنید که دور ریز به حداقل برسد درز جوش های هر نقطه از ورق ها در امتداد نباشد مانند آجربند روی بند نباید بیفتد که احتمال گسیختگی زیاد شود.
منابع دوجداره و کویل دام که طول آنها زیاد است باید مجهز به ورقهای ضخیم باشد و همچنین مخازنی که طول آنها زیاد است باید مجهز به ورق های درونی موجگیر باشند.
نیم درصد اگر کف آن به سمت درون شیب داشته باشد هنگام سرویس دوره ای که شیر زهکش باز می‌شود گلای خارج می‌شود.
در مقابل ورود آب یک سبد توری آشغالگیر با دست یا زنجیر بند تعبیه کنید که هر هفته توسط مسئول نگهداری تمیز گردد.

توجه کنید که ضخامت ورق منابع دوجداره ایستاده و خوابیده و مخازن کویل دار ایستاده و خوابیده که برای ساختمان خود انتخاب می کنید از ضخامت لازم برخوردار بوده و در نظر داشته باشید که منبعی که در نظر می گیرید متناسب با فشار بار پمپ باشد در نظر داشته باشید در هنگام شب فشار آب به طور طبیعی افزایش می یابد که به خاطر کم مصرف کردن افراد در هنگام شب است این فشار می تواند به منابع کویل دار و دوجداره ای که در موتورخانه نصب کرده‌اید آسیب برساند به همین جهت باید در مسیر آب فشار شکن نصب گردد.

مخازن آب بایدبه دریچه ورودی یا نرده در داخل و بیرون ،کنترل ارتفاع، لوله سرریز ،کنترل سرریز، لوله ونت یا تهویه با توری ضد پشه عقربه ارتفاع نما یا ساید گلاس لوله تخلیه و لوله‌های ورود و خروج آب باشد که معمولاً از وسط برای آب شرب و از پایین برای آتش نشانی خروجی می گردد می‌گیرند که این اختلاف ارتفاع آب ذخیره شده آتش‌نشانی و همیشه پاک خواهد بود.

برای آتش نشانی مخزن آب راکد نسازید چون ایجاد خوردگی و رسوب تجمع پشه و گیرپاژ بوستر پمپ می گردد

اما از ارتفاع فونداسیونها از کف تمام شده موتورخانه که به همان اندازه باید در زیر ریشه داشته باشند قبل از تعیین ارتفاع به ارتفاع تا زیر سقف موتورخانه و نحوه خروج لوله ها به نمایید
کم ها ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر
چیلر ها ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر طبق نظر کارخانه سازنده
منابع آب ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر
سختی گیر ها ۳۵ تا ۴۰ سانتیمتر
دیگ بخار ۲۰ تا ۴۰ سانتی متر طبق نظر کارخانه سازنده
روی چاله کندانس � سانتی متر زیر رقوم پایین‌ترین لوله تقطیر عمق طبق نظر طراح
منابع کوئل ای ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر
روی فونداسیون کلکتورها پایپ �لها لوله ها با کف تمام شده همطراز است نهایتاً ۵ سانتی‌متر بلندتر ولی ریشه آن متناسب با بزرگی کلکتور و لنگر احتمالی وارده طبق همفکری مهندس سازه و مکانیک.

به هیچ عنوان بدون هماهنگی مهندس سازه و اخذ تاییدیه مشاوره و طراح دستگاهها را به سازه ساختمان تحمیل نکنید

لوله های عمومی رفت و برگشت را اگر مسیر شرقی غربی در نظر بگیرید در یک کد ارتفاعی و چون پمپ ها را روی به روی دستگاه ها اجرا می کنید ارتباط دستگاه ها با پمپ ها را یک کد بالاتر و در نهایت برای آبیاری طور و دی ال کا لایزر یک کد ارتفاعی بالاتر در نظر بگیرید اصولاً شما نباید سه کد ارتفاعی برای لوله کشی بیشتر داشته باشید.

نباید لوله‌کشی به گونه‌ای باشد که دسترسی و تعمیرات در لایه های بالاتر غیرممکن یا خیلی سخت گردد
فاصله لوله ها را با توجه به عایق مربوطه و نیاز تعمیرات رعایت نمایید.
هنگامی که غرق در مسائل اجرای درست دید از زیبایی اجرا و تاثیر بر زیبایی پیرامون غافل نشوید.
دقت کنید لوله های ورودی و خروج از موتورخانه نمی‌تواند از بیش از دو نقطه باشد چون اگر بیشتر باشد سبب میگردد شما در اجرا دچار مشکل اساسی شویم و تداخل مسیر لوله ها هدر رفت فضای مفید اجرا از عوارض این کار است.

حداقل فاصله دستگاه‌ها نسبت به هم و دیوار پهلو و پشت

دیگ به دیگ آبداغ یک متر
دیگ به دیگ بخار یک متر و نیم
کیلر کمپرسوری به دستگاه مشابه یک مترو نیم
کمپ ها از همدیگر اکستا عکس یک متر تمام
دستگاههای چیلر و دیگ ها از پشت تا دیوار حداقل یک متر و نیم

برای چیلرها و دیگ ها در مقابل معادل طول دستگاه+ ۳۰ سانتیمتر فضای مانور لازم است که می‌توان با ایجاد دریچه قابل باز شدن در پشت دستگاه و تامین همان فاصله اکتفا کرد.

منابع کوئل ای از هم ۶۰ سانتیمتر فاصله از پشت ۵۰ سانتیمتر تا دیوار
سختی گیر به سختی گیر ۸۰ سانتی متر فاصله از پشت ۵۰ سانتیمتر تا دیوار
انبساط بسته به دستگاه مشابه ۵۰ سانتیمتر فاصله از پشت ۵۰ سانتیمتر تا دیوار

حتماً برای فاصله دیگهای آب داغ روغن داغ و بخار تا چیلر فاصله بیشتری در نظر بگیرید دستگاه های حساس مانند کیلر را در معرض ریزشی یا پاشش آب و بخار قرار ندهید.

ساپورت لوله ها باید متناسب با اهمیت و نوع کار دارد یعنی یک موتورخانه متوسط حدود ۵۰۰ مترمربع همچنان در ساپورت گذاری امسال کنید که فقیر و بی ارزش و غیر اصولی به چشم بیاید و آنقدر افراط کنید که ساپورت ها بیش از کار به چشم بیاید و در هر دو حالت باید توجیه فنی و اقتصادی داشته باشد.

بی ام اس(bms) یا هوشمندسازی موتورخانه را برای اکثر موتورخانه ها به دلایل زیر توصیه نمی‌شود:

نگهداری بسیار پیچیده می شود.
نگهداری بسیار تخصصی خاص و وابسته به شخص یا شرکت خاص می گردد. اگر به هر دلیلی در دسترس نباشند کل کار تعطیل می گردد.
تغییر روز به روز و ترقی و مدرن شدن هر ساله در بهترین حالت سامانه شما فقط دو سال جوابگو خواهد بود و توسعه آن در آینده بی معنی می گردد.
شما فقط شما فقط در یک شرایط ایده آل خاص و پایدار با یک برند معتبر و کادر خیبره می‌توانید موتورخانه هوشمند داشته باشید.
اگر پیمانکار مناسب و خبر انتخاب نکنید نظارت دقیق نکنید در خریدها دقت نکنید و در استفاده از ادوات کنترل و سوپاپهای اطمینان و کیفیت جوش و لوله ها و اتصالات امساک کنید حتماً باعث ابرت دیگران خواهید شد.

در انتها به چند نکته اشاره می کنیم که شاید در راه اندازی موتور خانه به آنها نیاز داشته باشید :

نکات مهم در انتخاب منبع کویل دار

منبع کویل دار شامل دو نمونه افقی یا خوابیده و عمودی یا ایستاده هستند که به ترتیب از لیتراژ

منبع کویل دار ۳۰۰ لیتری ایستاده و
منبع کویل دار ۴۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۵۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۶۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۸۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۱۰۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۱۲۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۱۵۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۲۰۰۰ ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۲ هزار و ۵۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۳۰۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۴۰۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۵۰۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۶۰۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۸ هزار لیتری ایستاده و خوابیده
منبع کویل دار ۱۰۰۰۰ لیتری ایستاده و خوابیده

در زیر لیتراژ های مختلف انواع منبع دوجداره را برای شما ذکر می کنیم

منبع دوجداره ۳۰۰ لیتری افقی
منبع دوجداره ۴۰۰ لیتری افقی
منبع دوجداره ۵۰۰ لیتری افقی
منبع دوجداره ۶۰۰ لیتری افقی
منبع دوجداره ۸۰۰ لیتری افقی
منبع دوجداره۱۰۰۰ لیتری افقی
منبع دوجداره ۱۲۰۰ لیتری افقی
منبع دوجداره ۱۵۰۰ لیتری افقی
منبع دوجداره ۲۰۰۰ لیتری افقی

در هنگام خرید منابع دوجداره و کویل دار ضخامت ورق و نوع ورق بسیار حائز اهمیت است.به همین خاطر واجب و ضروری است که قبل از سفارش منبع و مخازن مورد نیاز خود حتماً با مشاور در رابطه با محصولی که می خواهید صحبت کنید تا شما را در انتخاب بهتر یاری دهند

سپاس از توجه و وقتی که برای مطالعه این پست گذاشتید. شما عزیزان می توانید با ورود به صفحه محصولات ما از آنها دیدن فرمایید و همینطور اگر نیاز به توضیحات بیشتری بود با ما تماس بگیرید.